Het hoger onderwijs heeft weinig reden tot klagen over de bezuiniging van 1 miljard euro. De afgelopen jaren is het hoger onderwijs veel sterker gegroeid dan op grond van demografie en nationaal inkomen was te verwachten. Nederland heeft dus fors geïnvesteerd in kennis en onderzoek. Het beslag op middelen en in het bijzonder personeel nam dan ook fors toe. In het licht van andere maatschappelijke prioriteiten zoals defensie, huisvesting, zorg en kinderopvang ligt een pas op de plaats dan ook voor de hand.

Lees hier het hele artikel op Me Judice.

Uit de nieuwste cijfers van de monitor TrendsinPubliekesector.nl (TiPS) blijkt dat de productiviteit van de vijf onderwijssectoren in ons land (po, vo, mbo, hbo en wo) tussen 2021 en 2023 (verder) is gedaald. Bij drie van de vijf onderwijssectoren is bovendien sprake van een versnelde daling ten opzichte van de periode 2000-2021. Bij de ziekenhuiszorg lijkt het tij te keren. Na een decennium van negatieve groei neemt de productiviteit vanaf 2021 weer toe.

Naar aanleiding van onze recente onderzoeken naar de productiviteit/doelmatigheid van de kerndepartementen en van Wmo-diensten van gemeenten ontvangen wij veel verzoeken voor nadere toelichting, aanvullend onderzoek en dergelijke. Er is een duidelijk toenemende behoefte om over dit thema meer te weten te komen. Veel organisaties willen daar zelf mee aan de slag.

Als je in de VS niet je mail beantwoordt over wat je in je afgelopen werkweek hebt gedaan, vlieg je de laan uit. Kan dat ook in Nederland? Trump en Musk willen met hun Department of Government Efficiency (DOGE) miljarden besparen op het Amerikaanse ambtenarenapparaat. Genoeg kritiek op hun aanpak, maar het gevoel van een verspillende en logge overheid heerst al langer bij de Amerikaanse bevolking. Ook in Nederland is er onvrede over het uitdijende ambtenarenapparaat. Het kabinet mikt op één miljard euro bezuiniging voor 2029 – onhaalbaar, zeggen critici.

Prof. dr. Jos Blank ziet dat anders: die miljardenbezuiniging kan prima, én pijnloos. Blank onderzocht welke ministeries efficiënt werken en welke niet. Hoe kan het dat er elk jaar meer ambtenaren bij komen maar er niet per se meer werk uitgevoerd wordt? En wat doen al die mensen dan?

Bekijk de hele aflevering van de podcast via deze link.

Het interview is ook onderdeel van het radioprogramma dr. Kelder en Co op NPO1.

Beluister de radiouitzending hier.

De doelmatigheid van de uitvoering van de Wmo-voorziening hulpmiddelen en diensten varieert aanzienlijk tussen gemeenten. Uit onderzoek van IPSE Studies naar de kosten en prestaties van gemeenten op het gebied van maatschappelijke ondersteuning in 2022 blijkt dat sommige gemeenten de kosten van hulpmiddelen en diensten met een derde kunnen verlagen zonder op de prestaties in te boeten. Ook voor veel andere gemeenten lijkt er ruimte voor kostenbesparingen. Gemiddeld realiseren de 316 onderzochte gemeenten een doelmatigheid van 87 procent. Dit betekent dat een gemiddelde gemeente dezelfde prestaties kan leveren tegen 13 procent lagere kosten.

De vrees dat de geplande bezuinigingen op het ambtelijk apparaat van de rijksoverheid de prestaties van het landsbestuur onder druk zetten, is volgens Jos Blank en Alex van Heezik ongegrond. Op het online economen forum Me Judice stellen zij, op basis van een analyse van de productiviteit van kerndepartementen, dat er veel ruimte is voor productiviteitsverbetering. Hiermee is de bezuiniging geheel te dekken. Wel bestaan er grote verschillen tussen de bezuinigingen en de productiviteitsruimte per kerndepartement. In de huidige voorstellen moeten vooral de productieve kerndepartementen het gelag betalen en blijven de improductieve departementen buiten schot. Een herverdeling van de bezuinigingen over de kerndepartementen zou daarom op zijn plaats zijn, aldus Blank en Van Heezik.

Lees hier het hele artikel op Me Judice.

Uit onderzoek van IPSE Studies blijkt dat de kostendoelmatigheid van de Wmo-voorzieningen op het gebied van verblijf en opvang sterk varieert. Meer dan de helft van de hiervoor verantwoordelijke centrumgemeenten scoort lager dan het gemiddelde. Voor deze gemeenten lijken aanzienlijke kostenbesparingen mogelijk, zonder in te boeten op de prestaties. De 42 onderzochte gemeenten behalen gemiddeld een doelmatigheidsscore van 81 procent. Dit betekent dat een gemiddelde gemeente dezelfde diensten kan verlenen tegen 19 procent lagere kosten.

In de miljoenennota 2025 is voor het onderwijs een bezuiniging voorzien van 4 miljard euro. De helft daarvan heeft te maken met dalende leerling- en studentenaantallen. De overige 2 miljard moet binnen het onderwijs zelf worden gevonden. Tegen deze bezuiniging bestaat veel weerstand. Tegenstanders vrezen een afbraak van ons onderwijs. Jos Blank en Alex van Heezik denken dat de bezuiniging ook een aantal kansen biedt.

Lees hier het volledige artikel.

De kostendoelmatigheid van gemeenten op het gebied van de Wmo-voorzieningen ondersteuning thuis loopt sterk uiteen. Uit onderzoek van IPSE Studies blijkt dat sommige gemeenten mogelijk dezelfde prestaties kunnen leveren tegen slechts 60 procent van de huidige middelen. Ook voor veel andere gemeenten lijken er mogelijkheden te zijn om kosten te besparen. Gemiddeld scoren de 283 onderzochte gemeenten een doelmatigheid van 83 procent. Dit betekent dat een gemiddelde gemeente dezelfde ondersteuning kan bieden tegen 17 procent lagere kosten.

In dit artikel presenteren we een empirisch model om de efficiëntie van de jeugdzorg door de lokale overheid te analyseren, vooral met betrekking tot het aankoopbeleid. Locally least squares worden toegepast op gegevens van 352 Nederlandse gemeenten die in 2021 actief zijn. De uitkomsten laten aanzienlijke verschillen zien in de kostenefficiëntie met betrekking tot het inkoopbeleid tussen gemeenten. Voor alle gemeenten bedraagt de gemiddelde kostenefficiëntie 84%.

Open Huis-outsourcing en een raamcontract zonder intermediaire toegang zijn de meest invloedrijke instrumenten op het gebied van kostenefficiëntie. Overige kenmerken zoals de duur van het contract en de samenwerking met anderen gemeenten lijken slechts een bescheiden effect te hebben.