Groeicijfer voor heel Nederland weliswaar negatief, maar hoezee-stemming niet op zijn plaats. Kabinet krijgt waarschijnlijk toch weer te maken met een lastig dilemma

Het G-getal¹ is voor alle provincies negatief. Dat betekent dat er nog steeds sprake is van een algehele krimp van het aantal besmettingen op een dag. Opvallend is dat er nauwelijks nog regionale variatie is. De daling zien we dus in alle provincies terug. In het vorige bericht meldden we al dat de cijfers met de nodige onzekerheden zijn omgeven. De laatste dagen zijn hiervan een mooie illustratie. Waar in het begin van deze week een paar dagen spectaculaire dalingen te zien waren, zien we de laatste dagen de aantallen besmettingen weer flink stijgen. Uit onze statistische analyses blijkt dan ook dat het G-getal weliswaar negatief is, maar dat deze niet significant van nul verschilt.

Groeicijfer voor heel Nederland eindelijk negatief

Het G-getal¹ is voor het eerst voor alle provincies negatief. Dat betekent dat er eindelijk sprake is van een algehele krimp van het aantal besmettingen op een dag. Opvallend zijn vooral de krimpcijfers in Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. Dit betekent dat ook het dichtbevolkte deel van Nederland mee gaat doen. Uit meer geavanceerde statistische analyses blijkt overigens wel dat deze krimpcijfers met de nodige onzekerheden zijn omgeven. Wie de cijfers volgt, zal het ongetwijfeld zijn opgevallen dat het patroon buitengewoon grillig is. Eerder merkten we ook al op dat de schoolsluiting door de herfstvakantie ook een positief effect kan hebben gehad in deze periode.

Groeicijfer voor Nederland eindelijk negatief, maar wel met kanttekeningen ten aanzien van oorzaken

Het G-getal¹ is voor het eerst negatief. Dat betekent dat er eindelijk sprake is van een krimp, zij het nog heel bescheiden. Opvallend is dat de krimp zich vooral manifesteert in de provincies Utrecht, Noord-Holland en Zuid-Holland. Uitzonderingen zijn Gelderland, Flevoland en Zeeland met nog positieve groeicijfers. Dat is goed nieuws, maar hier passen wel twee kanttekeningen bij ten aanzien van de achtergronden. De maatregelen van 29 september en 13 oktober hiervoor de credits geven is te eenvoudig. Ten eerste heeft begin oktober zich een voorraadeffect voorgedaan. Door de forse uitbreiding van de testcapaciteit is de GGD in staat geweest om achterstanden weg te werken.

Groeicijfers verspreiding Corona dalen weliswaar wat, maar er is nog steeds geen sprake van krimp

Het G-getal¹ daalt weliswaar, maar er is nog steeds geen duidelijke omslag waar te nemen. Opvallend is dat de provincie Zuid-Holland eindelijk op het omslagpunt zit. Daar staat tegenover dat de provincie Gelderland en Brabant nog duidelijke positieve groeicijfers laten zien. Verder blijkt de laatste dagen eens te meer met welke onzekerheid deze cijfers omgeven zijn. Naast de gemelde storingen en achterstallige administratie zijn er nog verklaringen voor de grote mate van ruis op deze gegevens. Wij komen daar later op terug.

Lockdown lijkt onvermijdelijk. Geen betekenisvolle daling van aantal besmettingen in verstedelijkte gebieden: een nadere analyse

Het G-getal¹ stagneert dit moment op een waarde van nul of net daarboven. Hiermee lijkt het Kabinet de gewenste krimp van het aantal besmettingen niet te realiseren en wordt daarmee gedwongen tot het nemen van zwaardere maatregelen (lockdown). We hebben de cijfers over  afgelopen maanden aan een nadere analyse onderworpen, waarbij we de ontwikkeling van het G-getal hebben afgezet tegen het op dat moment geldende regime van maatregelen (met een vertraging van veertien dagen). De regimes van maatregelen hebben we afgeleid uit de Routekaart zoals die onlangs is gepresenteerd: waakzaam, zorgelijk, ernstig, zeer ernstig en lockdown.

Daling G-getal stagneert. In noordelijke provincies krimp besmettingen

De trendmatige daling in het G-getal (1) lijkt te stagneren met een waarde net boven nul. Het aantal besmettingen neemt dus nog steeds toe, maar de forse groei is er uit. Zonder aanvullende maatregelen blijven we waarschijnlijk nog tijden op het hoge aantal besmettingen zitten of in het gunstigste geval met langzaam dalende aantallen besmettingen. In de noordelijke provincies en Zeeland is het omslagpunt wel bereikt en is sprake van een krimp van het aantal besmettingen.

Groeipercentages dalen, Friesland tikt het omslagpunt aan

Eindelijk is er een spoor van een trendbreuk waar te nemen in het G-getal (1). Al zes dagen is er sprake van een afname van het G-getal, maar helaas is deze nog steeds positief. Door de bank genomen, betekent dit dat het aantal besmettingen nog steeds toeneemt. Uitzondering hierop lijkt de provincie Friesland waar het aantal besmettingen niet meer groeit. Statistisch meer geavanceerde analyses bevestigen dit beeld. Het G-getal zou volgens deze analyses nog maar net boven nul liggen en de verwachting is dat deze de komende dagen verder afneemt en dus eindelijk negatief wordt.

Groeipercentages stabiel, zorgelijke ontwikkeling in Limburg

Nog steeds is er geen spoor van een trendbreuk waar te nemen in het groeigetal. Gemiddeld stijgt het aantal infecties gemiddeld genomen met ongeveer 6%. Ook de eerder geconstateerde lichtpuntjes in de noordelijke provincies zijn niet meer dan dat. Zorgelijk is de ontwikkeling in Limburg waar zelfs het groeicijfer trendmatig blijft toenemen. Dit is al twee maanden aan de gang.

Lichtpuntjes in noordelijke provincies

Ondanks de inktzwarte berichtgeving over de verspreiding van het Coronavirus in de laatste dagen zijn er toch een paar lichtpuntjes te melden. Vanaf ongeveer drie weken geleden is in grote delen van het land een duidelijke trendbreuk in de ontwikkeling van het G-getal waar te nemen. Aan de alsmaar toenemende groeicijfers komt een einde. In de meeste delen van het land is sprake van min of meer constante groeicijfers, maar nog steeds boven nul. Positieve uitzonderingen zijn de provincies Groningen, Friesland en Drenthe. In die provincies is sprake van een dalend groeicijfer. Als die trend doorzet kunnen we de komende dagen daar een daling van het aantal besmettingen gaan zien. Een negatieve uitzondering is Overijssel, waar de groeicijfers zijn zelfs nog enigszins zijn toegenomen.

Trends en variatie in het G-getal

Met ingang van 29 september gelden er weer verscherpte maatregelen om de verspreiding van het coronavirus in te dammen. De inzet van het Kabinet, zo meldde premier Rutte in zijn persconferentie de dag ervoor, is om het reproductiegetal weer onder één te krijgen. Het reproductiegetal geeft aan of de pandemie aan het uitbreiden (R>1) of langzaam aan het uitdoven (R<1) is. Het RIVM presenteert dit landelijke getal slechts één maal per week op het dashboard.

Wij vinden het belangrijk om de ontwikkeling van de pandemie per dag te monitoren en niet alleen voor heel Nederland maar ook regionaal. Het R-getal is een tamelijk ondoorzichtig getal dat niet eenvoudig te interpreteren is. Wij stellen daar het groeigetal of G-getal tegenover. Dit getal is een schatting van het tempo waarmee het aantal infecties per dag groeit of krimpt, uitgedrukt in procenten. Een positief percentage duidt op verdere groei van de pandemie, een negatief percentage op een krimp.